ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΠΙΠΑΡΟΔΟΣ – ΣΤΙΧΟΙ: 576-587

Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ – ΣΤΙΧΟΙ: 588-1219

1^η ΣΚΗΝΗ ΣΤΙΧΟΙ: 588-658

ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:

• Η πορεία προς την αναγνώριση των δύο συζύγων
• Τα γεγονότα προ αναγνώρισης (κλιμάκωση δράσης και συναισθημάτων)
• Οι συναισθηματικές μεταπτώσεις και οι διακυμάνσεις συναισθημάτων της ηρωίδας, του Χορού, των θεατών
• Η επιβράδυνση της 1^ης σκηνής ως στοιχείο τεχνικής (καθυστέρηση αναγνώρισης, εξαιτίας της προσκόλλησης των ηρώων στο φαίνεσθαι)
• Διερεύνηση και λειτουργία τραγικής ειρωνείας
• Συσχέτιση αυτής της τεχνικής με τη βασική αντίθεση του δράματος είναι – φαίνεσθαι 

ΕΠΙΠΑΡΟΔΟΣ :Η επανεμφάνιση του Χορού, η δεύτερη κατά κάποιο τρόπο είσοδός του στην ορχήστρα.

Ο Χορός πληροφορεί τους θεατές για την προφητεία της μάντισσας Θεονόης. Ο Μενέλαος δεν πέθανε, περιπλανιέται σε ξένα ακρογιάλια αναζητώντας την πατρίδα. Οι θεατές γνωρίζουν ότι ο Μενέλαος είναι παρών και ακούει το τραγούδι του Χορού (τραγική ειρωνεία), το οποίο διακόπτει η Ελένη που ξαναμπαίνει στη σκηνή.

Χορός Eλένης (K.Θ.B.E., 1982, χορογραφία E. Πήττα)

1^η ΣΚΗΝΗ

ΣΤΙΧΟΙ:566-606: Μονόλογος Ελένης

Η ηρωίδα επιβεβαιώνει την πληροφορία του Χορού. Το μόνο που δεν έχει αποκαλύψει η μάντισσα είναι αν ο Μενέλαος θα σωθεί στην Αίγυπτο. Η Ελένη γεμάτη απορία διερωτάται πότε θα αντικρίσει τον άντρα της. Όταν βλέπει τον ξένο αιφνιδιάζεται, φοβούμενη μήπως κάποια πλεκτάνη ετοίμασε ο Θεοκλύμενος. Τρέχει στο μνήμα του Πρωτέα. Ενώ ο Μενέλαος την ακολουθεί, εκείνη νομίζει πως την καταδιώκει.

ΣΤΙΧΟΙ:607-658: Διάλογος Ελένης –Μενέλαου. Αμφιβολίες ήρωα.

Ο Μενέλαος την παρακαλά να σταματήσει. Στην άγνωστη γυναίκα αναγνωρίζει την Ελένη. Εκείνη παρεξηγεί τη στάση του και είναι πεπεισμένη πως τον έστειλε ο Θεοκλύμενος. Ο Μενέλαος προσπαθεί να εξηγήσει την έκπληξή της. Η Ελένη τον αναγνωρίζει. Ρωτούν ο ένας τον άλλο και ομολογούν. Η ίδια έχει πειστεί ότι μπροστά της βρίσκεται ο άντρας της. Ο Μενέλαος όμως νομίζει ότι βλέπει μπροστά του το φάντασμά της και επικαλείται την Εκάτη. Η Ελένη προσπαθεί να τον καθησυχάσει: η «άλλη» Ελένη που κρατά στη σπηλιά είναι το είδωλό της, που πήγε στην Τροία σύμφωνα με τη θέληση της Ήρας. Η πραγματική Ελένη είναι μπροστά του. Ο Μενέλαος δυσπιστεί και είναι έτοιμος να φύγει. Η Ελένη εκλιπαρεί. Βλέπει να πέφτει σε δυστυχία. Η επιστροφή στην Ελλάδα φαντάζει ανεκπλήρωτο όνειρο.

Eλένη – Mενέλαος (Ά. Συνοδινού – Θ. Kωτσόπουλος, Eθνικό Θέατρο, 1962, σκην. T. Mουζενίδης)

ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Η 1^η σκηνή του β επεισοδίου είναι σημαντική. Μετά τη μεμονωμένη παρουσίαση των δύο συζύγων επέρχεται η συνάντησή τους. Εδώ προωθείται η διαδικασία της αναγνώρισης, όμως δεν ολοκληρώνεται. Η Ελένη αναγνωρίζει το Μενέλαο που αρνείται να πιστέψει αυτό που βλέπει και βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση.

ΤΡΑΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Η συνεχής μετάπτωση των προσώπων και ο συνεχής διχασμός ενέχουν τραγικότητα. Εξάλλου η τύχη που συνιστά μια υπέρτατη δύναμη, υπερβαίνει τα πρόσωπα και τα καθιστά άβουλα όργανά της.

ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Έντονο, από την είσοδο του Χορού και στη συνέχεια από την εμφάνιση της Ελένης, την στιχομυθία των κύριων προσώπων, τη ρευστότητα της συμπεριφοράς τους και της ψυχολογίας τους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Τι ρόλο παίζει η στιχομυθία στην ενότητα αυτή;

2. Τι εκφράζουν τα σημεία στίξης στους στίχους 602, 625, 629, 654;

3. Ο Μενέλαος δεν δέχεται ότι η γυναίκα που βλέπει μπροστά του είναι η Ελένη. Δικαιολογήστε τη στάση του.

4. Η Ελένη παρουσιάζεται πιστή και αφοσιωμένη σύζυγος. Από πού φαίνεται αυτό;