Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2013

MISIRLOU - Το τραγούδι αυτό έχει γνωρίσει εκατοντάδες εκτελέσεις.Μισιρλού, που σημαίνει Αιγύπτια (από την τουρκική λέξη "Mısırlı"; που παράγεται από το αραβικό مصر, Miṣr, "Αίγυπτος" και σημαίνει "Αιγύπτιος/Αιγύπτια") είναι ο τίτλος ενός ελληνικού ρεμπέτικου τραγουδιού, που είναι σήμερα πολύ δημοφιλές σε τέσσερα εντελώς διαφορετικά είδη μουσικής: στο ρεμπέτικο, στη λαϊκή μουσική της Μέσης Ανατολής, στην εβραϊκή μουσική που παίζεται σε γάμους και γιορτές (Κλεζμέρ), και στο surf rock. Το τραγούδι πρωτοπαίχτηκε από τη ρεμπέτικη ορχήστρα του Μιχάλη Πατρινού στην Αθήνα, το 1927. Όπως συνέβαινε και με σχεδόν όλα τα πρώιμα ρεμπέτικα τραγούδια, ο αυθεντικός συνθέτης του τραγουδιού έμεινε άγνωστος, και η σύνθεση κατοχυρώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας. Η μελωδία κατά πάσα πιθανότητα συντέθηκε συλλογικά από τους μουσικούς, όπως συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή, ενώ οι στίχοι ήταν σχεδόν σίγουρα του Πατρινού. Στην αρχική έκδοση του τραγουδιού, το όνομα της κοπέλας του τίτλου προφερόταν από τον Πατρινό "Μουσουρλού", με βαριά Σμυρναΐικη προφορά.


ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΑΡΑΒΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ


Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2013

ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ
Α ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ – ΣΤΙΧΟΙ :437-575

ΣΤΟΧΟΙ

1. Γνωριμία με τη μορφή του συγκεκριμένου επεισοδίου και διερεύνηση της λειτουργίας του.
2. Διαμόρφωση μιας πρώτης βασικής εικόνας με τον άλλο βασικό ήρωα του δράματος, το Μενέλαο και διερεύνηση της ιδιοσυστασίας του ως δραματικού προσώπου (τραγικά και κωμικά στοιχεία).
3. Αναζήτηση χαρακτηριστικών του τυπικού ευριπίδειου ήρωα.
4. Παρακολούθηση ενός άλλου τρόπου προσέγγισης του θέματος του πολέμου. Μέσω του μοτίβου του «ένδοξου στρατιώτη».
5. Γνωριμία με ένα δευτερεύον πρόσωπο του δράματος , τη Γερόντισσα και διερεύνηση του ρόλου της στο έργο.
6. Εμβάθυνση στη μελέτη της βασικής αντίθεσης του έργου ανάμεσα στο «είναι» και το «φαίνεσθαι».

1η ΣΚΗΝΗ – ΣΤΙΧΟΙ: 437-494


ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Εμφάνιση Μενέλαου από τη δεξιά προς το θεατή πάροδο. Τίποτα δε θυμίζει τον ομηρικό ήρωα. Είναι ένας ναυαγός με φανερά τα σημάδια της ταλαιπωρίας. Απαγγέλλει έναν μακρότατο μονόλογο, ανάλογο με εκείνον της Ελένης, γι’ αυτό και πολλοί μελετητές θεώρησαν ότι επέχει στο δράμα θέση δεύτερου προλόγου.


ΘΕΜΑ
Γενεαλογία και αυτοπαρουσίαση Μενέλαου. Η δεινή θέση του ήρωα.

ΔΟΜΗ

  • ΣΤΙΧΟΙ:437-464: Γενιά και ταυτότητα Μενέλαου.
Ο Μενέλαος απαγγέλλει μόνος στη σκηνή. Ο Χορός έχει ήδη αποχωρήσει. Το δράμα βασίζεται στην αναγνώριση των δύο χαμένων συζύγων. Η θεατρική οικονομία επιβάλλει να μη βρίσκονται ταυτόχρονα στη σκηνή τα δύο βασικά πρόσωπα πριν την αναγνώριση και ο Χορός να αγνοεί την ταυτότητα Μενέλαου.
Ο μονόλογος αρχίζει με την παρουσίαση της γενιάς του ήρωα. Στη συνέχεια εξιστορούνται τα σχετικά με τον Τρωικό πόλεμο, όπου ο ίδιος είχε ηγετική θέση και διεκτραγωδούνται τα δεινά του. Η αναφορά σε εκείνους που χάθηκαν και σ’ αυτούς που με χίλια βάσανα επέστρεψαν δεν είναι άσχετη με την ιστορική στιγμή. Ο Τρωικός πόλεμος απηχεί τα δεινά της Σικελικής εκστρατείας. Ο Μενέλαος δεν τελειώνει με τις συμφορές του πολέμου. Μετά την άλωση της Τροίας αρχίζουν νέες περιπέτειες στη θάλασσα. Από τις αφιλόξενες ακτές της Λιβύης κατέληξε ναυαγός στην άγνωστη χώρα. Οι θεοί σκληρά του στερούν την πολυπόθητη επιστροφή στη Σπάρτη.

  • ΣΤΙΧΟΙ:465-494: Δεινά και αγωνίες του παρόντος
Ο Μενέλαος απελπισμένος και ρακένδυτος φτάνει στην άγνωστη χώρα. Ψάχνει για ρούχα και τροφή γι’ αυτόν και τους συντρόφους του, που περιμένουν κρυμμένοι σε μια σπηλιά μαζί με την Ελένη (το είδωλό της). Μοναδική ελπίδα σωτηρίας το μεγαλόπρεπο ανάκτορο που βρίσκεται μπροστά του. Εναγωνίως ζητά το θυρωρό.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Η Ελένη, δράμα που βασίζεται στην επανασύνδεση των δύο συζύγων έχει συντεθεί, ώστε όλα να συντείνουν σ’ αυτό το σκοπό. Η παρουσία του Μενέλαου προϋποθέτει την απουσία του Χορού και της Ελένης. Επίσης οι θεατές μαθαίνουν στοιχεία από τη ζωή του ήρωα, τα οποία απαγγέλλει ο ίδιος.

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΜΕΝΕΛΑΟΣ: Ο άλλοτε λαμπρός βασιλιάς είναι τώρα ένας ταλαιπωρημένος ναυαγός που θρηνεί και οδύρεται από τη μια και από την άλλη καυχιέται για τη γενιά του και τη δράση του στον Τρωικό πόλεμο. Ο ευγενής, ο ηγέτης, ο νικητής, μεταμορφώνεται σ’ έναν απλό άνθρωπο που εκλιπαρεί για τη ζωή του και τη ζωή των συντρόφων του.

ΤΡΑΓΙΚΟ – ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Ο Μενέλαος είναι τραγικός ήρωας, αφού ζει σε μια ψευδαίσθηση. Βέβαια η μετάπτωση από την ευτυχία στη δυστυχία αγγίζει τα όρια όχι μόνο του τραγικού αλλά και του κωμικού στοιχείου.
Η ίδια η εμφάνιση του Μενέλαου αλλά και ο μονόλογος του ήρωα, που είναι γεμάτος ένταση και κορυφώνεται στο τέλος της σκηνής, εντείνουν το δραματικό στοιχείο.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Αρχικά πομπώδης έκφραση, λόγος εικονοπλαστικός, όπου θεοί, ημίθεοι, ήρωες παρουσιάζονται μέσα από τον ηχηρό λόγο του Μενέλαου. Στη συνέχεια συγκινησιακή γλώσσα, λόγος με ευαισθησία, που διανθίζεται με μεταφορές, γνωμικά, ερωτήσεις ,ασύνδετα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΘΕΑΤΩΝ

Έκπληξη και θλίψη προκαλεί η εμφάνιση του ήρωα. Η αναφορά στα γεγονότα του Τρωικού πολέμου συγκλονίζει τους Αθηναίους, αφού η καταστροφή στη Σικελία είναι ακόμη νωπή στη μνήμη τους. Ο Μενέλαος αρχίζει να γίνεται συμπαθής και οι θεατές αγωνιούν για την τύχη του.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Για ποιους λόγους ο ποιητής παρουσιάζει τον Μενέλαο ντυμένο με κουρέλια;
2. Τα λόγια του Μενέλαου αποκαλύπτουν ορισμένα γνωρίσματα του ήθους του. Ποια είναι αυτά;
3. Ποια στοιχεία συνθέτουν την τραγικότητα του Μενέλαου;
4. Να αναπτύξετε με συντομία τη γνώμη που διατυπώνει ο Μενέλαος στους στίχους 474-476.
5. Να συγκρίνετε τον Μενέλαο όπως παρουσιάζεται στη σκηνή αυτή με τον Τεύκρο (στίχοι 83-191).


6. Να συγκρίνετε τα λόγια του Μενέλαου για την καταγωγή του (στίχοι437-444) με τα αντίστοιχα λόγια της Ελένης (στίχοι 18-25). Πώς βλέπουν τη ζωή τους σε σχέση με τους προγόνους τους;


Η ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΟΜΙΚ

Τρίτη 1 Οκτωβρίου 2013

ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
2Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΙΧΟΙ :83-135

ΣΤΟΧΟΙ

  • Ερμηνεία της θεατρικής παρουσίας του Τεύκρου.
  • Η σημασία της 2ης σκηνής στην εξέλιξη της υπόθεσης.
  • Η συναισθηματική κατάσταση της Ελένης , οι συναισθηματικές συγκρούσεις και τα αδιέξοδα της ηρωίδας μετά τις αποκαλύψεις του Τεύκρου.
  • Η κλιμάκωση των συναισθημάτων του Τεύκρου
  • Η τραγικότητα των δύο πρωταγωνιστών της 2ης σκηνής του Προλόγου.
  • Παραδείγματα τραγικής ειρωνείας μέσα από το διάλογο Ελένης-Τεύκρου.

ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Ο μονόλογος της Ελένης διακόπτεται από την είσοδο του Τεύκρου. Ο γνωστός ομηρικός ήρωας φέρει στρατιωτική σκευή και κρατάει τόξο. Εισέρχεται από την αριστερή προς τους θεατές πάροδο.

ΘΕΜΑ: Διάλογος Ελένης-Τεύκρου.


ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ


·        ΣΤΙΧΟΙ: 83-104: Η έκπληξη του Τεύκρου
Ο Τεύκρος βρίσκεται μπροστά από το μεγαλόπρεπο αιγυπτιακό ανάκτορο. Έκπληκτος αντικρίζει την Ελένη. Η οργή του είναι τόση που απειλεί να σκοτώσει τη γυναίκα που μοιάζει με την Ελένη. Αιτία της οργής του : τα φοβερά δεινά  που προκάλεσε αυτή η γυναίκα σε Έλληνες και Τρώες.

·        ΣΤΙΧΟΙ:105-128: Αυτοπαρουσίαση Τεύκρου. Οι περιπέτειές του
Ο Τεύκρος αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Είναι ο γιος του Τελαμώνα, βασιλιά της Σαλαμίνας και πηγαίνει στην Κύπρο. Διωγμένος από τον ίδιο του τον πατέρα , ο οποίος θεώρησε οικογενειακή προσβολή το γεγονός ότι επέστρεψε χωρίς τον αδερφό του Αίαντα που χάθηκε στην Τροία (έπεσε πάνω στο σπαθί του , επειδή οι Αχαιοί του αρνήθηκαν τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα). Αυτό το δραματικό επεισόδιο φέρνει τη συζήτηση στον Τρωικό πόλεμο και η Ελένη ζητάει γεμάτη αγωνία πληροφορίες για όσα συνέβησαν εκεί.

΄

·        ΣΤΙΧΟΙ:129-168: Στιχομυθία Ελένης-Τεύκρου. Πληροφορίες για τον Τρωικό πόλεμο
Η Ελένη πληροφορείται την άλωση της Τροίας από τους Έλληνες, το χρόνο καταστροφής, το μίσος εναντίον της, την τύχη του «ειδώλου» της, που έπιασε και έσυρε από τα μαλλιά ο Μενέλαος. Ο Τεύκρος ούτε καν αντιλαμβάνεται τον υπαινιγμό της Ελένης, αν αυτή η γυναίκα στην Τροία ήταν η πραγματική ή πλάσμα των θεών. Στη συνέχεια μαθαίνει για την τύχη των αγαπημένων της: Ο Μενέλαος χάθηκε στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, η μητέρα της η Λήδα κρεμάστηκε από την ντροπή της, τ’ αδέλφια της έγιναν αστέρια αφού πρώτα σκοτώθηκαν.

·        ΣΤΙΧΟΙ:169-191: Εξήγηση της θεατρικής παρουσίας του Τεύκρου.
Ο Τεύκρος σταματά να μιλά για τον Τρωικό πόλεμο και αρχίζει να δικαιολογεί το σκοπό της δικής του παρουσίας στην Αίγυπτο. Κατευθύνεται στην Κύπρο και οι συμβουλές της μάντισσας Θεονόης του είναι απαραίτητες. Θέλει πρίμο αεράκι για το ταξίδι του, ώστε να εκπληρώσει το χρησμό που πήρε από τον Απόλλωνα. Η Ελένη προσπαθεί να τον απομακρύνει, γιατί φοβάται ότι ο ήρωας κινδυνεύει από το Θεοκλύμενο, ο οποίος σκοτώνει τους Έλληνες , γιατί τους θεωρεί απειλή.( μήπως αρπάξει κάποιος την Ελένη). Ο πρόλογος κλείνει με τις ευχές του Τεύκρου για την πραγματική Ελένη – κατάρες για το είδωλό της.(παιχνίδι πραγματικού  - φανταστικού).

ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Η 2Η σκηνή του προλόγου είναι απαραίτητη γιατί η Ελένη πρέπει να μάθει για όσα συνέβησαν στην Τροία και για το χαμό του Μενέλαου. Ο Τεύκρος αποτελεί επινόηση του Ευριπίδη, ο οποίος του αναθέτει μέσα από το συγκεκριμένο ρόλο να μεταφέρει όλες αυτές τις πληροφορίες.

ΠΡΟΣΩΠΑ


ΕΛΕΝΗ: Θλιμμένη, στενοχωρημένη, θρηνεί για τη δική της μοίρα αλλά και όλων των άλλων που χάθηκαν από τις δολοπλοκίες των θεών με αφορμή το φανταστικό της είδωλο. Η θλίψη της κορυφώνεται όταν πληροφορείται το χαμό του άντρα της. Τώρα πια νιώθει τελείως μόνη, απελπισμένη, χωρίς καμιά ελπίδα σωτηρίας.
ΤΕΥΚΡΟΣ: Πικραμένος, απογοητευμένος από τη βαρβαρότητα του πολέμου, εξοργισμένος και ντροπιασμένος από την άδικη μεταχείριση, αλλά και προσβεβλημένος από τη σκληρότητα του πατέρα του. Μην μπορώντας να ανταποκριθεί σε θέματα τιμής και αξιοπρέπειας , γίνεται φυγάς και αναζητά μια νέα πατρίδα, Με θάρρος , τόλμη και αποφασιστικότητα σκοπεύει να πραγματοποιήσει το σκοπό του και πάνω σ΄αυτό ελπίζει και στη βοήθεια των θεών.
ΤΡΑΓΙΚΟΤΗΤΑ ΗΡΩΩΝ
Η Ελένη συγκρούεται με ανώτερες δυνάμεις. Πίσω από την τύχη της βρίσκεται η θέληση των θεών. Η ευτυχία της εξαρτάται από αυτούς. Έτσι αισθάνεται συντετριμμένη, όταν μαθαίνει ότι το είδωλό της προκάλεσε τόσα δεινά αλλά και ένοχη. Ντρέπεται για το διασυρμό της . Οι ελπίδες της λιγοστεύουν όταν μαθαίνει για το χαμό του Μενέλαου, γι’ αυτό θρηνεί και οδύρεται.
Ο Τεύκρος είναι και αυτός τραγικός ήρωας. Αν και πολέμησε γενναία, ένιωσε την πίκρα, την απογοήτευση και την ενοχή , αφού δεν κατάφερε να ευχαριστήσει τον πατέρα του, ο οποίος του φέρθηκε σκληρά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Γιατί ο ποιητής επιλέγει τον Τεύκρο για να μεταφέρει όλες αυτές τις πληροφορίες στην Ελένη;
2, Τι πρόσφερε η συγκεκριμένη συνάντηση αναφορικά με την εξέλιξη της δράσης, αλλά και με τα θέματα που θα θιγούν παρακάτω;
3. Να περιγράψετε πως κλιμακώνονται τα συναισθήματα του Τεύκρου και της Ελένης από την αρχή μέχρι το τέλος της 2ης σκηνής. Μπορείτε να συνοψίσετε τα συμπεράσματά σας σε ένα πίνακα και να τα παρουσιάσετε σχεδιαγραμματικά.
4. Να εντοπίσετε παραδείγματα τραγικής ειρωνείας στο διάλογο Ελένης – Τεύκρου.
5. Είναι τραγικά πρόσωπα η Ελένη και ο Τεύκρος; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.