Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 2013

ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ
Α ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ – ΣΤΙΧΟΙ :437-575

ΣΤΟΧΟΙ

1. Γνωριμία με τη μορφή του συγκεκριμένου επεισοδίου και διερεύνηση της λειτουργίας του.
2. Διαμόρφωση μιας πρώτης βασικής εικόνας με τον άλλο βασικό ήρωα του δράματος, το Μενέλαο και διερεύνηση της ιδιοσυστασίας του ως δραματικού προσώπου (τραγικά και κωμικά στοιχεία).
3. Αναζήτηση χαρακτηριστικών του τυπικού ευριπίδειου ήρωα.
4. Παρακολούθηση ενός άλλου τρόπου προσέγγισης του θέματος του πολέμου. Μέσω του μοτίβου του «ένδοξου στρατιώτη».
5. Γνωριμία με ένα δευτερεύον πρόσωπο του δράματος , τη Γερόντισσα και διερεύνηση του ρόλου της στο έργο.
6. Εμβάθυνση στη μελέτη της βασικής αντίθεσης του έργου ανάμεσα στο «είναι» και το «φαίνεσθαι».

1η ΣΚΗΝΗ – ΣΤΙΧΟΙ: 437-494


ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Εμφάνιση Μενέλαου από τη δεξιά προς το θεατή πάροδο. Τίποτα δε θυμίζει τον ομηρικό ήρωα. Είναι ένας ναυαγός με φανερά τα σημάδια της ταλαιπωρίας. Απαγγέλλει έναν μακρότατο μονόλογο, ανάλογο με εκείνον της Ελένης, γι’ αυτό και πολλοί μελετητές θεώρησαν ότι επέχει στο δράμα θέση δεύτερου προλόγου.


ΘΕΜΑ
Γενεαλογία και αυτοπαρουσίαση Μενέλαου. Η δεινή θέση του ήρωα.

ΔΟΜΗ

  • ΣΤΙΧΟΙ:437-464: Γενιά και ταυτότητα Μενέλαου.
Ο Μενέλαος απαγγέλλει μόνος στη σκηνή. Ο Χορός έχει ήδη αποχωρήσει. Το δράμα βασίζεται στην αναγνώριση των δύο χαμένων συζύγων. Η θεατρική οικονομία επιβάλλει να μη βρίσκονται ταυτόχρονα στη σκηνή τα δύο βασικά πρόσωπα πριν την αναγνώριση και ο Χορός να αγνοεί την ταυτότητα Μενέλαου.
Ο μονόλογος αρχίζει με την παρουσίαση της γενιάς του ήρωα. Στη συνέχεια εξιστορούνται τα σχετικά με τον Τρωικό πόλεμο, όπου ο ίδιος είχε ηγετική θέση και διεκτραγωδούνται τα δεινά του. Η αναφορά σε εκείνους που χάθηκαν και σ’ αυτούς που με χίλια βάσανα επέστρεψαν δεν είναι άσχετη με την ιστορική στιγμή. Ο Τρωικός πόλεμος απηχεί τα δεινά της Σικελικής εκστρατείας. Ο Μενέλαος δεν τελειώνει με τις συμφορές του πολέμου. Μετά την άλωση της Τροίας αρχίζουν νέες περιπέτειες στη θάλασσα. Από τις αφιλόξενες ακτές της Λιβύης κατέληξε ναυαγός στην άγνωστη χώρα. Οι θεοί σκληρά του στερούν την πολυπόθητη επιστροφή στη Σπάρτη.

  • ΣΤΙΧΟΙ:465-494: Δεινά και αγωνίες του παρόντος
Ο Μενέλαος απελπισμένος και ρακένδυτος φτάνει στην άγνωστη χώρα. Ψάχνει για ρούχα και τροφή γι’ αυτόν και τους συντρόφους του, που περιμένουν κρυμμένοι σε μια σπηλιά μαζί με την Ελένη (το είδωλό της). Μοναδική ελπίδα σωτηρίας το μεγαλόπρεπο ανάκτορο που βρίσκεται μπροστά του. Εναγωνίως ζητά το θυρωρό.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Η Ελένη, δράμα που βασίζεται στην επανασύνδεση των δύο συζύγων έχει συντεθεί, ώστε όλα να συντείνουν σ’ αυτό το σκοπό. Η παρουσία του Μενέλαου προϋποθέτει την απουσία του Χορού και της Ελένης. Επίσης οι θεατές μαθαίνουν στοιχεία από τη ζωή του ήρωα, τα οποία απαγγέλλει ο ίδιος.

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΜΕΝΕΛΑΟΣ: Ο άλλοτε λαμπρός βασιλιάς είναι τώρα ένας ταλαιπωρημένος ναυαγός που θρηνεί και οδύρεται από τη μια και από την άλλη καυχιέται για τη γενιά του και τη δράση του στον Τρωικό πόλεμο. Ο ευγενής, ο ηγέτης, ο νικητής, μεταμορφώνεται σ’ έναν απλό άνθρωπο που εκλιπαρεί για τη ζωή του και τη ζωή των συντρόφων του.

ΤΡΑΓΙΚΟ – ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Ο Μενέλαος είναι τραγικός ήρωας, αφού ζει σε μια ψευδαίσθηση. Βέβαια η μετάπτωση από την ευτυχία στη δυστυχία αγγίζει τα όρια όχι μόνο του τραγικού αλλά και του κωμικού στοιχείου.
Η ίδια η εμφάνιση του Μενέλαου αλλά και ο μονόλογος του ήρωα, που είναι γεμάτος ένταση και κορυφώνεται στο τέλος της σκηνής, εντείνουν το δραματικό στοιχείο.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Αρχικά πομπώδης έκφραση, λόγος εικονοπλαστικός, όπου θεοί, ημίθεοι, ήρωες παρουσιάζονται μέσα από τον ηχηρό λόγο του Μενέλαου. Στη συνέχεια συγκινησιακή γλώσσα, λόγος με ευαισθησία, που διανθίζεται με μεταφορές, γνωμικά, ερωτήσεις ,ασύνδετα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΘΕΑΤΩΝ

Έκπληξη και θλίψη προκαλεί η εμφάνιση του ήρωα. Η αναφορά στα γεγονότα του Τρωικού πολέμου συγκλονίζει τους Αθηναίους, αφού η καταστροφή στη Σικελία είναι ακόμη νωπή στη μνήμη τους. Ο Μενέλαος αρχίζει να γίνεται συμπαθής και οι θεατές αγωνιούν για την τύχη του.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Για ποιους λόγους ο ποιητής παρουσιάζει τον Μενέλαο ντυμένο με κουρέλια;
2. Τα λόγια του Μενέλαου αποκαλύπτουν ορισμένα γνωρίσματα του ήθους του. Ποια είναι αυτά;
3. Ποια στοιχεία συνθέτουν την τραγικότητα του Μενέλαου;
4. Να αναπτύξετε με συντομία τη γνώμη που διατυπώνει ο Μενέλαος στους στίχους 474-476.
5. Να συγκρίνετε τον Μενέλαο όπως παρουσιάζεται στη σκηνή αυτή με τον Τεύκρο (στίχοι 83-191).


6. Να συγκρίνετε τα λόγια του Μενέλαου για την καταγωγή του (στίχοι437-444) με τα αντίστοιχα λόγια της Ελένης (στίχοι 18-25). Πώς βλέπουν τη ζωή τους σε σχέση με τους προγόνους τους;


Η ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΟΜΙΚ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου