ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

2^Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΙΧΟΙ :83-135

ΣΤΟΧΟΙ

• Ερμηνεία της θεατρικής παρουσίας του Τεύκρου.
• Η σημασία της 2^ης σκηνής στην εξέλιξη της υπόθεσης.
• Η συναισθηματική κατάσταση της Ελένης , οι συναισθηματικές συγκρούσεις και τα αδιέξοδα της ηρωίδας μετά τις αποκαλύψεις του Τεύκρου.
• Η κλιμάκωση των συναισθημάτων του Τεύκρου
• Η τραγικότητα των δύο πρωταγωνιστών της 2^ης σκηνής του Προλόγου.
• Παραδείγματα τραγικής ειρωνείας μέσα από το διάλογο Ελένης-Τεύκρου.

ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Ο μονόλογος της Ελένης διακόπτεται από την είσοδο του Τεύκρου. Ο γνωστός ομηρικός ήρωας φέρει στρατιωτική σκευή και κρατάει τόξο. Εισέρχεται από την αριστερή προς τους θεατές πάροδο.

ΘΕΜΑ: Διάλογος Ελένης-Τεύκρου.

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

·        ΣΤΙΧΟΙ: 83-104: Η έκπληξη του Τεύκρου

Ο Τεύκρος βρίσκεται μπροστά από το μεγαλόπρεπο αιγυπτιακό ανάκτορο. Έκπληκτος αντικρίζει την Ελένη. Η οργή του είναι τόση που απειλεί να σκοτώσει τη γυναίκα που μοιάζει με την Ελένη. Αιτία της οργής του : τα φοβερά δεινά  που προκάλεσε αυτή η γυναίκα σε Έλληνες και Τρώες.

·        ΣΤΙΧΟΙ:105-128: Αυτοπαρουσίαση Τεύκρου. Οι περιπέτειές του

Ο Τεύκρος αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Είναι ο γιος του Τελαμώνα, βασιλιά της Σαλαμίνας και πηγαίνει στην Κύπρο. Διωγμένος από τον ίδιο του τον πατέρα , ο οποίος θεώρησε οικογενειακή προσβολή το γεγονός ότι επέστρεψε χωρίς τον αδερφό του Αίαντα που χάθηκε στην Τροία (έπεσε πάνω στο σπαθί του , επειδή οι Αχαιοί του αρνήθηκαν τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα). Αυτό το δραματικό επεισόδιο φέρνει τη συζήτηση στον Τρωικό πόλεμο και η Ελένη ζητάει γεμάτη αγωνία πληροφορίες για όσα συνέβησαν εκεί.

΄

·        ΣΤΙΧΟΙ:129-168: Στιχομυθία Ελένης-Τεύκρου. Πληροφορίες για τον Τρωικό πόλεμο

Η Ελένη πληροφορείται την άλωση της Τροίας από τους Έλληνες, το χρόνο καταστροφής, το μίσος εναντίον της, την τύχη του «ειδώλου» της, που έπιασε και έσυρε από τα μαλλιά ο Μενέλαος. Ο Τεύκρος ούτε καν αντιλαμβάνεται τον υπαινιγμό της Ελένης, αν αυτή η γυναίκα στην Τροία ήταν η πραγματική ή πλάσμα των θεών. Στη συνέχεια μαθαίνει για την τύχη των αγαπημένων της: Ο Μενέλαος χάθηκε στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, η μητέρα της η Λήδα κρεμάστηκε από την ντροπή της, τ’ αδέλφια της έγιναν αστέρια αφού πρώτα σκοτώθηκαν.

·        ΣΤΙΧΟΙ:169-191: Εξήγηση της θεατρικής παρουσίας του Τεύκρου.

Ο Τεύκρος σταματά να μιλά για τον Τρωικό πόλεμο και αρχίζει να δικαιολογεί το σκοπό της δικής του παρουσίας στην Αίγυπτο. Κατευθύνεται στην Κύπρο και οι συμβουλές της μάντισσας Θεονόης του είναι απαραίτητες. Θέλει πρίμο αεράκι για το ταξίδι του, ώστε να εκπληρώσει το χρησμό που πήρε από τον Απόλλωνα. Η Ελένη προσπαθεί να τον απομακρύνει, γιατί φοβάται ότι ο ήρωας κινδυνεύει από το Θεοκλύμενο, ο οποίος σκοτώνει τους Έλληνες , γιατί τους θεωρεί απειλή.( μήπως αρπάξει κάποιος την Ελένη). Ο πρόλογος κλείνει με τις ευχές του Τεύκρου για την πραγματική Ελένη – κατάρες για το είδωλό της.(παιχνίδι πραγματικού  - φανταστικού).

ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Η 2^Η σκηνή του προλόγου είναι απαραίτητη γιατί η Ελένη πρέπει να μάθει για όσα συνέβησαν στην Τροία και για το χαμό του Μενέλαου. Ο Τεύκρος αποτελεί επινόηση του Ευριπίδη, ο οποίος του αναθέτει μέσα από το συγκεκριμένο ρόλο να μεταφέρει όλες αυτές τις πληροφορίες.

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΕΛΕΝΗ: Θλιμμένη, στενοχωρημένη, θρηνεί για τη δική της μοίρα αλλά και όλων των άλλων που χάθηκαν από τις δολοπλοκίες των θεών με αφορμή το φανταστικό της είδωλο. Η θλίψη της κορυφώνεται όταν πληροφορείται το χαμό του άντρα της. Τώρα πια νιώθει τελείως μόνη, απελπισμένη, χωρίς καμιά ελπίδα σωτηρίας.

ΤΕΥΚΡΟΣ: Πικραμένος, απογοητευμένος από τη βαρβαρότητα του πολέμου, εξοργισμένος και ντροπιασμένος από την άδικη μεταχείριση, αλλά και προσβεβλημένος από τη σκληρότητα του πατέρα του. Μην μπορώντας να ανταποκριθεί σε θέματα τιμής και αξιοπρέπειας , γίνεται φυγάς και αναζητά μια νέα πατρίδα, Με θάρρος , τόλμη και αποφασιστικότητα σκοπεύει να πραγματοποιήσει το σκοπό του και πάνω σ΄αυτό ελπίζει και στη βοήθεια των θεών.

ΤΡΑΓΙΚΟΤΗΤΑ ΗΡΩΩΝ

Η Ελένη συγκρούεται με ανώτερες δυνάμεις. Πίσω από την τύχη της βρίσκεται η θέληση των θεών. Η ευτυχία της εξαρτάται από αυτούς. Έτσι αισθάνεται συντετριμμένη, όταν μαθαίνει ότι το είδωλό της προκάλεσε τόσα δεινά αλλά και ένοχη. Ντρέπεται για το διασυρμό της . Οι ελπίδες της λιγοστεύουν όταν μαθαίνει για το χαμό του Μενέλαου, γι’ αυτό θρηνεί και οδύρεται.

Ο Τεύκρος είναι και αυτός τραγικός ήρωας. Αν και πολέμησε γενναία, ένιωσε την πίκρα, την απογοήτευση και την ενοχή , αφού δεν κατάφερε να ευχαριστήσει τον πατέρα του, ο οποίος του φέρθηκε σκληρά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Γιατί ο ποιητής επιλέγει τον Τεύκρο για να μεταφέρει όλες αυτές τις πληροφορίες στην Ελένη;

2, Τι πρόσφερε η συγκεκριμένη συνάντηση αναφορικά με την εξέλιξη της δράσης, αλλά και με τα θέματα που θα θιγούν παρακάτω;

3. Να περιγράψετε πως κλιμακώνονται τα συναισθήματα του Τεύκρου και της Ελένης από την αρχή μέχρι το τέλος της 2^ης σκηνής. Μπορείτε να συνοψίσετε τα συμπεράσματά σας σε ένα πίνακα και να τα παρουσιάσετε σχεδιαγραμματικά.

4. Να εντοπίσετε παραδείγματα τραγικής ειρωνείας στο διάλογο Ελένης – Τεύκρου.

5. Είναι τραγικά πρόσωπα η Ελένη και ο Τεύκρος; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.