ΡΑΨΩΔΙΑ Α

Στ. 54-105

Περίληψη

Η συνέχιση του λοιμού ανάγκασε τον Αχιλλέα να συγκαλέσει συνέλευση των Αχαιών. Μιλώντας πρώτος, πρότεινε να τους εξηγήσει ένας μάντης το λόγο που ο Απόλλωνας ήταν θυμωμένος μαζί τους, καθώς και να τους συμβουλεύσει για τον τρόπο που θα τον εξευμενίσουν. Ο μάντης Κάλχας αρχικά δίστασε να μιλήσει, φο­βούμενος μήπως προκαλέσει την οργή του Αγαμέμνονα, αλλά ο Αχιλλέας υποσχέ­θηκε να τον προστατεύσει. Τότε ο μάντης αποκάλυψε ότι ο λοιμός οφείλεται στην άρνηση επιστροφής της Χρυσηίδας στον πατέρα της. Ο Αγαμέμνονας όταν άκουσε να ξεστομίζει αυτά τα λόγια οργίστηκε.

Ανάλυση στίχων

Στ. 54-57: Σύγκληση συνέλευσης των Αχαιών από τον Αχιλλέα

Η τιμωρία του Απόλλωνα θερίζει το στρατόπεδο των Αχαιών για εννέα ημέρες. Σε ένα μόνο στίχο ο ποιητής συνοψίζει το κακό που βρήκε τους Δαναούς. Τα πράγματα έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο προοικονομώντας έτσι τη συνάθροιση των Αχαιών από τον Αχιλλέα. (Αυτό γίνεται με υπό­δειξη της Ήρας, που τάσσεται φανερά με τους Αχαιούς.

Στ. 58-68: Η πρόταση του Αχιλλέα για ανεύρεση της αιτίας του θυμού του Απόλλωνα

Η αρχή της συνέλευσης γίνεται από τον Αχιλλέα και όχι από τον Αγαμέ­μνονα. Ο ποιητής θέλει να τονίσει την ηγετική προσωπικότητα του Πη­λείδη, όχι μόνο ως πολεμιστή, αλλά και ως άντρα με υψηλό φρόνημα και κύρος. Ο Αχιλλέας στην προσφώνησή του αποκαλεί τον Αγαμέμνονα ‘Ατρείδη’, θέλοντας να δείξει το σεβασμό του στο πρόσωπό του και στη θέση του. Στη συνέχεια παρουσιάζει την κατάσταση, η οποία έχει φτάσει στο απροχώρητο και επιβάλλει την παρουσία ενός μάντη. Κλείνοντας, αναρωτιέται για το πού είχαν κάνει λάθος απέναντι στο θεό και για το πώς  μπορούν να επανορθώσουν.

Στ. 69-84: Ο φόβος του μάντη Κάλχα

Η παρουσίαση του μάντη γίνεται με μεγάλο στόμφο, μεγαλοπρέπεια και ιερή κατάνυξη. Έχει το χάρισμα της ενόρασης των πάντων. Εξάλλου οι Αχαιοί πατούν τα χώματα της Τροίας χάρη στις μαντικές του ικανότητες, τις οποίες οφείλει στον Απόλλωνα. Με το επίθετο «καλοπροαίρετα» δια­σφαλίζεται η ειλικρίνεια και η καλή πρόθεση των λόγων που πρόκειται να ξεστομίσει. Ο μάντης γνωρίζει ότι τα λόγια του θα στενοχωρήσουν τον Αγαμέμνονα. Δε θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά, αφού ο ίδιος είχε προβλέψει ότι για να ξεκινήσει η Τρωϊκή εκστρατεία έπρεπε ο αρχιστρά­τηγος να θυσιάσει στην Αυλίδα την κόρη του Ιφιγένεια. Γι’αυτό το λόγο ζητά προστασία.

Στ. 85-92: Οι διαβεβαιώσεις του Αχιλλέα για προστασία του μάντη

Ο Αχιλλέας με ένα αίσθημα παλικαριάς και αυτοπεποίθησης, υπόσχεται προστασία στο μάντη. Τα λόγια του, γεμάτα δύναμη και υπεροψία, προ­καλούν αμέσως τον Αγαμέμνονα, προοικονομώντας τη σφοδρή σύ­γκρουση που θα επακολουθήσει μεταξύ των δύο ανδρών.

Στ. 93-101: Οι αποκαλύψεις του μάντη

Μετά τη δήλωση προστασίας από τον Αχιλλέα, ο μάντης αποκαλύπτει την αιτία του κακού. Ένοχος είναι ο Αγαμέμνονας που ταπείνωσε το Χρύση και αδιαφόρησε για τις ικεσίες του. Οι προτάσεις του Κάλχα είναι οι εξής: 1. Η Χρυσηίδα να επιστραφεί χωρίς την παροχή λύτρων (άλυ­τρη) και χωρίς την παραμικρή εξαγορά ( ανεξαγόραστη). 2. Να τελεστεί πλουσιοπάροχη θυσία (εκατόμβη). Ο Κάλχας στο τέλος του λόγου του δεν επιβεβαιώνει ότι θα συγχωρεθούν οι Αχαιοί από το θεό ακόμη κι αν ακολουθήσουν πιστά τις οδηγίες του, καταδεικνύοντας έτσι το μέγεθος της αμαρτίας και της θεϊκής οργής που αυτή προκάλεσε.

Στ. 102-105: Τα συναισθήματα του Αγαμέμνονα

Τα λόγια του μάντη μετέτρεψαν την ψυχή του βασιλιά σε ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. Είναι εξοργισμένος και έτοιμος να ξεσπάσει