ΡΑΨΩΔΙΑ Α

Στ. 189-245

Περίληψη

Ο Αχιλλέας προσβεβλημένος και οργισμένος σκέφτεται αν πρέπει να τραβήξει το σπαθί του και να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα ή να συγκρατη­θεί. Τότε κατεβαίνει από τον ουρανό η Αθηνά σταλμένη από την Ήρα. Ο Αχιλλέας την αναγνωρίζει και της λέει ξεκάθαρα ότι θα σκοτώσει τον Αγαμέμνονα. Η θεά τον συμβουλεύει να μην το κάνει και να ξεσπάσει μόνο με λόγια. Του υπόσχεται ότι θα έρθει η μέρα που γι’ αυτή την ύβρη θα πάρει πολλά δώρα. Ο Αχιλλέας ακούει τη θεά και απευθύνεται με σκληρά λόγια στον Αγαμέμνονα. Κατόπιν σηκώνει το σκήπτρο του και προβλέπει ότι κάποια μέρα, όταν ο Έκτορας θα τους σκοτώσει, οι Αχαιοί θα τον αποζητήσουν και ο Αγαμέμνονας δε θα μπορεί να τους βοηθήσει.

Ανάλυση

Στ. 189-193: Το δίλημμα του Αχιλλέα

Ο Αχιλλέας αντιμετωπίζει ένα μεγάλο δίλημμα: να σκοτώσει τον Αγαμέ­μνονα και να αποκαταστήσει την τιμή του (αν και θα γίνει φονιάς) ή να κατευνάσει το θυμό του και να δείξει μεγαλοψυχία ( αν και θα φανεί ητ­τημένος). Αρχικά φαίνεται να επικρατεί το ένστικτο του πολεμιστή και είναι έτοιμος να τραβήξει το σπαθί του και να εξαγνίσει την προσβολή.

Στ. 194-199: Η εμφάνιση της θεάς Αθηνάς

Την κρίσιμη στιγμή σαν από μηχανής θεός παρεμβαίνει η Αθηνά ύστερα από εντολή της Ήρας, πείθοντας τον Αχιλλέα να μην προβεί σε φόνο και να υπακούσει στο θέλημα της θεάς. ( Την Αθηνά τη βλέπει μόνο ο Αχιλ­λέας).

Στ. 200-206: Η αναγνώριση της Αθηνάς από τον Αχιλλέα

Ο Αχιλλέας ξαφνιάζεται όταν βλέπει την Αθηνά. Την αναγνωρίζει αμέ­σως και της θέτει δύο ερωτήματα που αποκαλύπτουν την ψυχολογική του κατάσταση. Γνωρίζει πως η παρουσία της θεάς οφείλεται στην αδικία του αρχιστράτηγου, γι’ αυτό και ο ίδιος θέλει να τον τιμωρήσει παραδειγμα­τικά.

Στ. 207-215: Οι συμβουλές και οι υποσχέσεις της Αθηνάς

Η θεά έχει έρθει για να ηρεμήσει τον Αχιλλέα. Εντολέας της είναι η Ήρα. Τον συμβουλεύει να εκτονώσει το θυμό του με λόγια και τον διαβεβαιώ­νει για πλουσιοπάροχη αμοιβή στο μέλλον αν υπακούσει. Τέλος του υπο­γραμμίζει την υποχρέωσή του να σεβαστεί τα θεία λεγόμενα και να μη χάσει την αυτοσυγκράτησή του.

Στ. 216-223: Η αποδοχή των συμβουλών και η αποχώρηση της θεάς

Ο ήρωας με ευσέβεια υπακούει στη θέληση των θεών. Στους στ. 218-219 γίνεται φανερή η αντίληψη ότι οι θεοί βοηθούν αυτούς που δέχονται αδι­αμαρτύρητα τις προσταγές τους. Έτσι η θεά αποχωρεί, αφού έχει εκπλη­ρώσει την αποστολή της.

Στ. 224-233: Τα σκληρά λόγια του Αχιλλέα στον Αγαμέμνονα

Ο ήρωας απευθύνεται  στον Αγαμέμνονα με βρισιές και ακραίους χαρα­κτηρισμούς. Η οργή του είναι τόσο μεγάλη που φτάνει στο σημείο να τον αποκαλέσει δειλό, λέγοντας πως δεν βρέθηκε ποτέ στην πρώτη γραμμή της μάχη, ούτε ηγήθηκε ποτέ των πολεμάρχων σε ενέδρα κατά των εχθρών. Αντίθετα υπερηφανεύεται μόνο για τη θεϊκή καταγωγή του και τη δύναμή του κλέβοντας τα πολεμικά λάφυρα από αυτούς που τολμούν να του εναντιωθούν. Ακόμη στρέφεται και εναντίον όλων των Αχαιών που δεν αντιδρούν καθόλου αλλά παρακολουθούν αμήχανοι την άδικη συμπεριφορά του βασιλιά σαν «άξιοι υπήκοοι».

Στ. 234-245: Ο όρκος και οι προβλέψεις του Αχιλλέα

Μετά τις βρισιές ο Αχιλλέας ορκίζεται μπροστά στο σύμβολο της επί­γειας εξουσίας του ( το ραβδί του) ότι αν αυτό ανθίσει τότε μόνο θα ξα­ναμπεί στη μάχη, υποδηλώνοντας μ’αυτό τον τρόπο το αμετάκλητο της απόφασής του. Έπειτα προχωρεί σε μία σειρά από προβλέψεις σχετικά με τις συνέπειες της αποχώρησής του, όπως το θάνατο πλήθους Αχαιών από τον μεγάλο αντίπαλό τους τον Έκτορα. Τέλος παρουσιάζεται βέβαιος ότι δε θα αργήσει η μέρα που οι Αχαιοί θα τον παρακαλέσουν ικετευτικά να τους βοηθήσει και τότε εκείνος θα αρνηθεί, ώστε και αυτοί και ο Αγαμέ­μνονας να καταλάβουν το λάθος τους και το μέγεθος της αδικίας που διέπραξαν εις βάρος του.(αναδρομή στο μέλλον)

Η επέμβαση των θεών και ο ρόλος τους στη ζωή των ανθρώπων

Στην ενότητα αυτή έχουμε την εμφάνιση μιας θεάς μπροστά σε άνθρωπο (επιφάνεια) με την πραγματική της υπόσταση, τη θεϊκή. Βλέπουμε ακόμη πως ο Αχιλλέας νιώθει δέος με την απρόσμενη εμφάνιση, ξαφνιάζεται, αλλά δεν τη προσκυνά. Αντίθετα της μιλάει όπως θα έκανε σε κάθε δια­κεκριμένο άνθρωπο- όχι θεό. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν τη σέβεται. Άλ­λωστε στα ομηρικά χρόνια η επικρατούσα αντίληψη ήταν ότι ο άνθρωπος καθόριζε την πορεία της ζωής του με τις πράξεις του, τις επιλογές και τα λάθη του. Επίσης πάντα προσπαθεί  να πάρει τους αθάνατους με το μέρος του ή τουλάχιστον να μην τους εξοργίσει, γι’ αυτό τους προσφέρει θυ­σίες.