Ραψωδία Α  - 

Στίχοι 106-188

Περίληψη

Ο Αγαμέμνονας οργίζεται με το μάντη Κάλχα και του μιλάει σκληρά, λέ­γοντας ότι ποτέ δεν του έχει φέρει καλά νέα. Επειδή όμως προτεραιότητά του είναι το κοινό καλό, δέχεται να επιστρέψει τη Χρυσηίδα,αλλά ζητάει να του δοθεί άλλο δώρο. Ο Αχιλλέας του εξηγεί ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί όλα τα λάφυρα έχουν ήδη μοιραστεί. Του υπόσχεται, όμως, ότι όταν πάρουν την Τροία θα έχει τα περισσότερα. Ο Αγαμέμνονας δε δέχε­ται και απειλεί ότι θα πάρει βίαια το δώρο κάποιου άλλου αρχηγού. Τότε ο Αχιλλέας του εκτοξεύει βαρύτατους χαρακτηρισμούς και απειλεί ότι θα αποχωρήσει από τον πόλεμο. Ο Αγαμέμνονας οξύνει περισσότερο τα πνεύματα προτρέποντας τον Αχιλλέα να φύγει, δηλώνοντας ότι θα πάρει τη Βρισηίδα για να δείξει σε όλους ότι είναι ανώτερός του.

Ανάλυση στίχων

Στ. 106-121: Οι κατηγορίες του Αγαμέμνονα για τον Κάλχα,η υπόσχεση απόδοσης της Χρυσηίδας και η απαίτηση άλλου δώρου

Ο Αγαμέμνονας είναι εξοργισμένος. Θυμάται όσα έγιναν στην Αυλίδα και στρέφεται εναντίον του μάντη, αφού δεν μπορεί να στραφεί εναντίον του Απόλλωνα.Κατόπιν παραθέτει τα κάλλη και τις αρετές της Χρυσηί­δας, υπονοώντας ότι η δύναμή τους τον ανάγκασε να την κρατήσει. Μπαίνει ακόμη και στη διαδικασία της σύγκρισης της σκλάβας με την Κλυταιμνήστρα, λέγοντας ότι η κοπέλα υπερτερεί της βασίλισσας σε όλα. Κατά κάποιο τρόπο προσπαθεί να δικαιολογηθεί, να δείξει ότι τον ενδιέφερε πραγματικά η Χρυσηίδα και ότι τώρα για το κοινό καλό θα παραμερίσει το δικό του συμφέρον και την προσωπική του ευχαρίστηση και τελικά θα επιστρέψει ένα λάφυρο πολύ σημαντικό για εκείνον. Όμως ο αρχιστράτηγος επιθυμεί αντάλλαγμα γι’ αυτή του την υποχώρηση. Απαιτεί την αντιπροσφορά άλλου δώρου, θεωρώντας μάλιστα αυτή του την απαίτηση λογική και πρέπουσα για τη θέση που κατέχει. Εδώ φαίνε­ται καθαρά τι είδους άνθρωπος είναι ο Αγαμέμνονας: εγωιστής, υπερό­πτης, αδιάφορος, νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του, άδικος και αυταρχι­κός.

Στ.122-130: Η απάντηση και η αντιπρόταση του Αχιλλέα

Ο ποιητής θέλοντας να κρατήσει τον μάντη μακριά από αντιπαραθέσεις, αφού είναι αντιπρόσωπος του θεού, βάζει τον Αχιλλέα να παίρνει το λόγο. Είναι οργισμένος και αγανακτισμένος με τα λεγόμενα του Αγαμέ­μνονα, προσπαθεί όμως να συγκρατηθεί και να δείξει τον ανάλογο σεβα­σμό. Η επιχειρηματολογία του είναι ρεαλιστική: τα λάφυρα έχουν μοιρα­στεί, αλλά όταν πάρουν την Τροία ο Αγαμέμνονας θα λάβει τετραπλάσια ανταπόδοση. Ο ήρωας χρησιμοποιεί στο λόγο του πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, εκφράζοντας έτσι τα αισθήματα και τις σκέψεις του συνόλου των Αχαιών.

Στ.131-148: Η απειλή του Αγαμέμνονα και οι οδηγίες του για την επι­στροφή της Χρυσηίδας

Αρχικά ο Αγαμέμνονας απευθύνεται στον Αχιλλέα με σεβασμό. Ξεκαθα­ρίζει όμως ότι λόγω της θέσης του δεν μπορεί να μείνει δίχως δώρο και μάλιστα ισάξιο με αυτό που παραχωρεί, αλλά ταυτόχρονα και της απόλυ­της αρεσκείας του. Ο λόγος του σιγά- σιγά σκληραίνει. Φτάνει στο ση­μείο να απειλήσει τους παρόντες αρχηγούς ότι θα πάει ο ίδιος στις σκη­νές τους και με τη βία θα πάρει ότι δικαιωματικά του ανήκει. Σαφής λοι­πόν εδώ αποδεικνύεται η μεγαλομανία και η ηγετική παραφροσύνη που χαρακτηρίζει τον Αγαμέμνονα, συμπεριφορά που θα τον οδηγήσει σε άμεση σύγκρουση μαζί τους. Προσπαθώντας να κερδίσει τις εντυπώσεις, σε αυτό το σημείο περιγράφει την επιβλητική και μεγαλοπρεπή επάνοδο της Χρυσηίδας στον πατέρα της, επιδεικνύοντας απόλυτο σεβασμό απέ­ναντι στο θεό και στον ιερέα. Έπειτα ορίζει τον Αχιλλέα ως αποκλειστικό υπεύθυνο για όλη την προετοιμασία αλλά και το ίδιο το ταξίδι της επι­στροφής της κοπέλας.

Στ.149-172: Η απειλή του Αχιλλέα για εγκατάλειψη του πολέμου

Η απάντηση του Αχιλλέα στους προσβλητικούς λόγους του αρχιστράτη­γου  έρχεται σαν χείμαρρος. Χρησιμοποιεί βαρείς χαρακτηρισμούς, του υπενθυμίζει το λόγο που οι Αχαιοί βρίσκονται στην Τροία (αρπαγή της Ελένης), τον κατηγορεί για αχαριστία, για αγνωμοσύνη, τον κατηγορεί ότι πάντα στη μοιρασιά των λαφύρων παίρνει τα περισσότερα, ενώ ο ίδιος κάτι πιο μικρό και τέλος απειλεί ότι θα αποχωρήσει από τον πόλεμο και θα επιστρέψει στην πατρίδα του. Νιώθει αδικημένος και ότι δεν τον σέβονται, αφού δεν του αποδίδουν τιμές ανάλογες με την προσφορά του στον πόλεμο.

Στ.173-188: Η περιφρόνηση του Αχιλλέα από τον Αγαμέμνονα και η δή­λωσή του για την αρπαγή της Βρισηίδας

Με τον τρίτο λόγο του ο Αγαμέμνονας δείχνει ξεκάθαρα την αδιαφορία του για όσα είπε ο Αχιλλέας.Ούτε θα τον παρακαλέσει να παραμείνει ούτε τον έχει ανάγκη. Πιστεύει ότι κανείς από τους αρχηγούς δε θα τον ακολουθήσει και ότι θα σεβαστούν τη δική του θέληση σεβόμενοι το αξίωμα του. Μάλιστα τοποθετεί το Δία στους συμμάχους του. Επίσης κατηγορεί τον Αχιλλέα για επιθετική συμπεριφορά και εριστικότητα . Προσπαθεί να τον ταπεινώσει αναφέροντας πώς ό,τι είναι το οφείλει στην επέμβαση των θεών. Μάλιστα θα πάρει το δικό του δώρο, δηλαδή τη Βρισηίδα. Τέλος στρέφεται εναντίον όλων θέλοντας να δείξει ξεκάθαρα